کد مطلب:210958 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:211
حدیث دیگر
جمعی از مسلمانان از امام صادق علیه السلام روایت كرده اند كه در پاسخ یك مرد جبری فرمود آیا بهتر از خدا كسی عذر صحیح را می پذیرد؟
او گفت نه؟!
آنگاه فرمود ای مرد جبری چه می گوئی در حق كسی كه او بگوید خدایا من قدرت ندارم و قوت و قدرت هم نداشته باشد آیا این شخص معذور می باشد یا نه؟
گفت آری معذور است.
امام صادق فرمود پس وقتی كه خداوند می داند بنده بر اطاعت او قادر نیست و اگر روز قیامت عذر آورد كه تو به من قدرت اطاعت ندادی و به قدرت ندادن از اطاعت خود منع كردی آیا عذر او صحیح نیست؟ جبری گفت چرا؟
امام صادق علیه السلام فرمود بنابراین عقیده باید خداوند عذر او را بپذیرد و بر احدی مؤاخذه و عذاب نكند زیرا قوت بر اطاعت او نداشته اند در حالی كه مورد اتفاق همه ملتهاست كه روز قیامت روز رسیدگی به حساب و دادن ثواب و عقاب است و عذر كسی بدین معنی پذیرفته نیست همه كس قدرت و قوت بر كارها دارد نهایت باید رعایت امر و نهی نماید آن مرد جبری توبه كرد و از عقیده خود برگشت.
علامه مجلسی پس از شرح این حدیث می گوید آنچه برای ما از اخبار معتبر معلوم شد این است كه ائمه هدی علیهم السلام چیزی كه اشاعره معتقد بودند و تفویضی كه معتزله می گفتند هر دو را رد كردند و دلایل متقنی برای رد هر یك آوردند.
[ صفحه 40]
اما درباره امر بین امرین این است كه فرمودند خداوند برای بندگان مشعل هدایت فرستاده و توفیق عنایت فرموده تا مردم در اضطرار و اجبار نیفتند و به خذلان و عصیان مبتلا نشوند و مثل آنها این است كه خواجه ای غلام خود را بر كاری كه قادر نیست امر كند و ثوابی برای او معین نماید یا از كاری كه نیروی ترك آن را ندارد منع كند و وعده عقاب دهد این وعده و وعید از خواجه بر بنده مورد ملامت عقلاست زیرا با علم به اینكه قادر به این عمل نیست امر به كاری بنماید از بی خردی است - یا از طرف دیگر اكرام و انعام خود را بر بنده به حد افراط برساند و تأكید كند بر امری كه قادر بر اتیان آن نباشد هیچ عاقل نمی گوید خواجه بنده را مجبور به كاری كرده بلكه او را به راهی امر نموده و ترغیب در پاداش داده است - پس عمل كردن غلام یا بنده بر حسب حسن و قبح خودش می باشد نه مجبور بوده و نه مفوض بلكه دارای قدرت و نیروئی است كه باید به اراده خود صرف در اطاعت امر یا نهی آن بشود تا به ثواب و عقاب برسد. [1] .
او گفت نه؟!
آنگاه فرمود ای مرد جبری چه می گوئی در حق كسی كه او بگوید خدایا من قدرت ندارم و قوت و قدرت هم نداشته باشد آیا این شخص معذور می باشد یا نه؟
گفت آری معذور است.
امام صادق فرمود پس وقتی كه خداوند می داند بنده بر اطاعت او قادر نیست و اگر روز قیامت عذر آورد كه تو به من قدرت اطاعت ندادی و به قدرت ندادن از اطاعت خود منع كردی آیا عذر او صحیح نیست؟ جبری گفت چرا؟
امام صادق علیه السلام فرمود بنابراین عقیده باید خداوند عذر او را بپذیرد و بر احدی مؤاخذه و عذاب نكند زیرا قوت بر اطاعت او نداشته اند در حالی كه مورد اتفاق همه ملتهاست كه روز قیامت روز رسیدگی به حساب و دادن ثواب و عقاب است و عذر كسی بدین معنی پذیرفته نیست همه كس قدرت و قوت بر كارها دارد نهایت باید رعایت امر و نهی نماید آن مرد جبری توبه كرد و از عقیده خود برگشت.
علامه مجلسی پس از شرح این حدیث می گوید آنچه برای ما از اخبار معتبر معلوم شد این است كه ائمه هدی علیهم السلام چیزی كه اشاعره معتقد بودند و تفویضی كه معتزله می گفتند هر دو را رد كردند و دلایل متقنی برای رد هر یك آوردند.
[ صفحه 40]
اما درباره امر بین امرین این است كه فرمودند خداوند برای بندگان مشعل هدایت فرستاده و توفیق عنایت فرموده تا مردم در اضطرار و اجبار نیفتند و به خذلان و عصیان مبتلا نشوند و مثل آنها این است كه خواجه ای غلام خود را بر كاری كه قادر نیست امر كند و ثوابی برای او معین نماید یا از كاری كه نیروی ترك آن را ندارد منع كند و وعده عقاب دهد این وعده و وعید از خواجه بر بنده مورد ملامت عقلاست زیرا با علم به اینكه قادر به این عمل نیست امر به كاری بنماید از بی خردی است - یا از طرف دیگر اكرام و انعام خود را بر بنده به حد افراط برساند و تأكید كند بر امری كه قادر بر اتیان آن نباشد هیچ عاقل نمی گوید خواجه بنده را مجبور به كاری كرده بلكه او را به راهی امر نموده و ترغیب در پاداش داده است - پس عمل كردن غلام یا بنده بر حسب حسن و قبح خودش می باشد نه مجبور بوده و نه مفوض بلكه دارای قدرت و نیروئی است كه باید به اراده خود صرف در اطاعت امر یا نهی آن بشود تا به ثواب و عقاب برسد. [1] .
[1] كافي كليني - مرآت العقول مجلسي - جلد سوم و هفدهم بحار - حق اليقين - وافي فيض - وسايل الشيعه شيخ حر عاملي - مستدرك بحار - تفسير امام حسن عسكري - رساله تحفة الاخوان عرب باقي و غيره.